حکومت و مشروعیت در قراءت شهید مطهری / استاد #محمدصادق_مزینانی

 

مجله حوزه فروردین و اردیبهشت 1378، شماره 91

حکومت و مشروعیت در قراءت شهید مطهری

 

حوزه های علمیه, به برکت مکتب حیات بخش اسلام, چهره های برجسته و درخشانی را به اسلام, بلکه به جهان هدیه کرده است,چهره هایی دارای ابعاد گوناگون, به گوناگونی نیازهای انسان, درختانی بلند و پربار که هر کدام در روزگار خود به برگ و بار نشستند و آثار گرانمایه و پرباری را در زمینه های گوناگون از خود به یادگار گذاشتند. در این میان, شهید مطهری و آثار وی, از درخشش ویژه ای برخوردار است. درخششی که همگان را به کُرنش و احترام واداشته و همچون مشعلی فروزان فرا راه امّت اسلامی, بویژه متفکران و اندیشه وران اسلامی قرار گرفته است.

نظارت فقیه یا ولایت فقیه از دیدگاه شهید مطهری / استاد #محمدصادق_مزینانی

 

نظارت فقیه یا ولایت فقیه از دیدگاه شهید مطهری

 

شماری از قلم به دستان, در باب حکومت, دیدگاه (نظارت فقیه نه ولایت فقیه) را به استاد شهید و برخی دیگر از متفکران اسلامی نسبت داده اند.83 برای نقد و بررسی این دیدگاه, نخست باید مقصود از (نظارت فقیه), و مبنای آن را بدانیم, تا ببینیم این دیدگاه, بااندیشه های سیاسی آن بزرگوار سازگاری دارد, یا ندارد. برابر این دیدگاه:

ولایت مطلقه ی فقیه از دیدگاه آخوند خراسانی (ره)

ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه آخوند خراسانى
مقاله 3 ، دوره 28 ، شماره 161 ، پاییز 1390 ، صفحه 46 - 143
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده: محمد صادق مزینانی

چکیده

آخوند خراسانى، به ولایت مطلقه فقیه در روزگار غیبت باور داشته است. اما در سالهاى اخیر، کسانى با انگیزههاى سیاسى تلاش کردهاند که دیدگاه ایشان را در برابر دیدگاه امام خمینى قرار داده و او را منکر ولایت فقیه قلمداد
کنند.

موضوع این مقاله اثبات دیدگاه آخوند خراسانى به ولایت مطلقه فقیه و در ضمن پاسخ به شبهه یاد شده از راههاى
زیر است:

1 . دقت و درنگ در آثار علمى و فنى ایشان، همانند حاشیه بر مکاسب، تکمله التبصره وتقریرات القضا و... .
2 . رسالهها و لایحههایى که مورد تایید ایشان قرار گرفتهاند.
3 . سیره عملى: اطلاعیهها، تلگراف هاو احکام حکومتى در عرصه مشروطه خواهى و مبارزه با استبداد و استعمار.
4 . احکام و اجازههایى که براى شمارى از شاگردان و نمایندگان خود، در هند، عراق، ایران و... نوشته و به آنان
اجازه تصرف در امور ولایى را داده، مفید و مناسب مىنماید.
5 . مطالعه رسا لههاى عملیه و نیز حواشى ایشان بر دیگر رسالههاى عملیه.
محورهاى یاد شده بیانگر آن هستند که آخوند خراسانى در اندیشه و عمل، ولایت مطلقه فقیه را پذیرفته و بر
اساس آن احکام ولایى و حکومتى بسیارى صادر کرده است.
ایشان در کتاب تقریرات القضا، از راه روایات، بویژه مقبوله عمربن حنظله، به اثبات ولایت فقیه پرداخته است. و
دربسیارى از احکام سیاسى و حکومتى خود نیز، به مقبوله استناد کرده است. افزون بر این، تایید خاص او از تنبیه
الامه و تنزیه المله و همچنین تایید دو لایحه هیأت علمیه نجف اشرف و مجتهد قزوینى و تصریح به این که
گفتههاى آن دو لایحه، شرح احکام سیاسى ماست، بیانگر آن است که ایشان به ولایت مطلقه فقیه اعتقاد کامل
داشته است. در حاشیه بر مکاسب، هر چند در دلالت اخبار خدشه کرده است، اما در همان جا نیز، از راه حسبه و
دلیل عقلى قدر متیقن، ولایت فقیه را اثبات کرده است.
برخى از تلگرافها و گزارشهایى را که مدعیان براى مخالفت آخوند با ولایت عامه فقیهان آوردهاند، نقل و سپس با
توجه به اسناد و شواهد نشان داده شده که از جهت سندى و محتوایى، اشکال دارند.

کلیدواژه ها

ولایت؛ نیابت؛ حسبه؛ ولایت مطلقه فقیه؛ ولایت فتوا؛ ولایت قضا؛ ولایت بر حدود و تعزیرات و..